'Lekker thuiswerken, maar de leider mist greep en teamspel'

Thuiswerken moest. Maar managers verloren grip op medewerker en misten het teamspel. Tijd voor herstel van de balans, zeggen organisatie-adviseurs. Wilbert Savonije werd gevraagd naar zijn visie hierop, wat leidde tot een inspirerend artikel in het Eindhovens Dagblad.

Van PETER SCHOLTES P.SCHOLTES@ED.NL

Na de eerste maand met louter thuiswerkende collega's bekroop mede-eigenaar Jan Scheutjens van reclamebureau tableaux in Heeze een 'onrustig' gevoel. ,,Wat is mijn rol nog binnen de organisatie? Onze kracht is ons team, maar is dat team nog wel een collectief met een gezamenlijke manier van denken?"

Organisatieadviseurs horen er vaak over van directies. Wilbert Savonije noemt het 'post-coronastress'. ,,Leiders dreigen hun teams kwijt te raken. Zonder live ontmoeting met medewerkers gaan organisaties kapot. Ik spreek tientallen leiders. Driekwart van hen heeft er last van", taxeert de organisatieadviseur en mede-eigenaar van Berg & Partners in Eindhoven. ,,Bestuurders zeggen: ik ben de greep totaal kwijt. Die managers moeten we helpen", meent Roel Geenen, directeur en partner bij Veldhoen + Company in Eindhoven.

Het uit coronanood geboren structurele thuiswerken lijkt te zijn omarmd. Door veel medewerkers in ieder geval. Geenen: ,,Veel onderzoeken laten zien dat verlies van management als positief wordt ervaren. Er staat thuis niet de hele dag iemand achter je die kijkt wat je doet." Savonije maakt de vergelijking met het Stockholm-syndroom, genoemd naar de slachtoffers van een gijzeling die sympathie kregen voor hun agressor. Zo zijn medewerkers volgens hem gaan houden van het thuiswerken, in hun eigen tempo en met veel meer vrijheid. Op zich ging dat thuiswerken best goed bij tableaux. De tien medewerkers konden prima met chatten en videobellen uit de voeten. ,,Maar het leek alsof ons team uiteenviel in een groep individualisten", zo voelde Scheutjens. ,,Het is net of de lijm oplost. Je ziet de hele bedrijfscultuur stukje bij beetje afbrokkelen. Als team brengen we het beste in elkaar naar boven als we samen zijn. Want dan hoort iemand een collega en zegt: dat heb ik al eerder meegemaakt, dat probleem los ik voor je op. Dat kun je zo digitaal niet doen."

Bij het reclamebureau werd een dag in de week werken op het - ruim opgezette - kantoor de norm. Inmiddels is het weer voor driekwart bezet; een aantal medewerkers met kinderen werkt nog een of twee dagen in de week thuis. Scheutjens: ,,Langzaam aan hebben we de mensen teruggebracht. We hebben kaders gesteld. Ik wilde om te beginnen iedereen één keer per dag zien via videobellen. Ook heb ik gezegd: als je een probleem hebt, wil ik dat je me na een uur belt. Want normaliter zouden we ook direct samen overleggen. Zonder kaders gaan mensen verzuipen in de ruimte die ze krijgen."

Savonije vindt dat het thuiswerken is doorgeschoten . Hij pleit er voor om de balans te herstellen. Maar niet meer door medewerkers ouderwets te controleren. Die managementstijl 'gaat overboord', zegt hij. ,,Dat proces was al gaande als gevolg van de arbeidsmoraal van de nieuwe lichting. Die wil op geen enkele manier gecontroleerd worden. Leiderschap is bovendien al lager in organisaties terechtgekomen. Corona heeft dit proces versneld. We dachten niet dat het kon om mensen thuis een planning te laten maken, of dat mensen thuis in hun werk te vertrouwen zijn. Dat blijkt dus wel te kunnen."

Geenen: ,,We moeten leiders trainen om meer op afstand te besturen. Kaders te stellen, resultaat te benoemen in samenspraak met medewerkers en het aan de creativiteit van de groep over te laten hoe dat te realiseren." Het gaat tot gevolg hebben dat in grote organisaties 'zo van een paar managementlagen afscheid kan worden genomen', meent hij.

Ander leiderschap zal nodig zijn. ,,Met een balans tussen grip voelen en ruimte geven", f ormuleert Geenen. Savonije: ,,Meer zelforganiserende teams. Met een leider die medewerkers de ruimte geeft, wel voorzien van kaders."

Is Jan Scheutjens al een ander type leider geworden bij tableaux? Hij denkt van wel. ,,Ik leg veel meer dan vroeger vertrouwen bij de medewerkers. Zij voelen zich daardoor gewaardeerd en erkend. Ik geef zelf minder richting. Ik spring alleen bij wanneer het anders moet."

Klik hier om het oorspronkelijke bericht te lezen.